Агар инсон бихоҳад то дар дунёву охират шомили раҳмати Худованди раҳмон қарор гирад ва дучори ранҷу заҳмат нагардад, бояд аъмолеро анҷом диҳад, ки яке аз онҳо дуо кардан аст. Дуо ба даргоҳи холиқи бениёз.
Дуо шароите дорад, ки бо таҳаққуқи он шароит, қабули даргоҳи аҳадият қарор гирифта ва мустаҷоб мегардад.
Дуо бояд дар вақту замони хосс ва муносиб бо коре, ки анҷом додаем ва ё мехоҳем анҷом диҳем бошад.
Дар ҳадисе омада аст:
» الدّعاء مفتاح الرّحمة «.
Вақтҳое ки инсон бояд бо Худои хеш ба розу ниёз бипардозад иборатанд аз:
Ҳангоме ки инсон дучори мушкилот мешавад, илова бар инки аз Худованд талаби мағфират кунад, бояд инро ҳам аз Худо бихоҳад, ки қадамашро дар дину имонаш собит нигаҳ дорад.
» قَالُواْ ربَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَإِسْرَافَنَا فِي أَمْرِنَا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ… [1]
Гуфтанд: парвардигоро! Гуноҳону зиёдаравӣ дар кору борамонро бар мо бибахш ва гомҳои моро устувор гардон ва моро бар гурӯҳи кофирон нусрату ёри фармо.
Замоне ки инсон бо гуноҳ рӯ дар рӯ мешавад бояд аз Худованд талаби наҷот намояд чунончи ҳазрати Лут (а) мефармояд:
» رَبِّ نَجِّنِي وَأَهْلِي مِمَّا يَعْمَلُونَ … [2]
Парвардигоро! Маро ва касони маро аз ончи анҷом медиҳанд, раҳоӣ бахш.
Ва ҳамчунин ҳазрати Юсуф (а) дар зиндони Азизи Миср, ки бо ҳилаву найранги ҳамсараш Зулайхо гирифтор шуда буд, мефармояд:
» قَالَ رَبِّ السِّجْنُ أَحَبُّ إِلَيَّ مِمَّا يَدْعُونَنِي إِلَيْهِ… [3]
Юсуф (а) гуфт: Парвардигоро! Зиндон барои ман дӯстдоштанитар аст аз он чизе ки маро ба он мехонанд.
Ҳангоми ҷанг аз Худованд сабру бурдборӣ ва пирӯзиро бояд талаб намуд.
» رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ… [4]
Парвардигоро! Бар (дилҳои) мо сабру бурдборӣ фурӯ рез ва гомҳои моро устувор дор ва моро бар гурӯҳи кофирон пирӯз фармо.
Ҳангоми рӯ дар рӯ шудан бо душмани сарсахт, бояд аз Худованд шарҳи садр талаб намуд ва аз Ӯ дархост кард то зарфияти рӯҳӣ ва равонӣ иноят фармояд ҳамчун ҳазрати Мусо (а), ки вақте маъмури расондани паёми илоҳӣ ба Фмръавн мешавад, аз Худованд чунин тақозо мекунад ва мефармояд:
» اذْهَبْ إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى ﴿۲۴﴾
قَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي ﴿۲۵﴾
وَيَسِّرْ لِي أَمْرِي ﴿۲۶﴾
وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِّن لِّسَانِي ﴿۲۷﴾
يَفْقَهُوا قَوْلِي ﴿۲۸﴾ …[5]
Ҳангме ки инсон кори муқаддасу матлуберо анҷом медиҳад бояд аз Худованд тақозои қабулии онро намояд. Мисли ҳазрати Иброҳим (а), ки дар замони сахтани хонаи Каъба чунин тақозоеро аз Худованд намуда буд.
» وَإِذْ يَرْفَعُ إِبْرَاهِيمُ الْقَوَاعِدَ مِنَ الْبَيْتِ وَإِسْمَاعِيلُ رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّكَ أَنتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ[6]
Ва ҳангоме ки Иброҳим (а) ва Исмоил (а) пояҳои хона (Каъба)-ро боло мебурданд (мегуфтанд:) эй Парвардигори мо! Аз мо бипазир, ки дар ҳақиқат Ту шунавои доноӣ.
Ҳамчунин замоне ки модари Марям (с) барои Худованд назру ниёз кард, ки фарзандаш ходими масҷид шавад, аз Худованд талаби қабулии ин назрро намуд:
«إِذْ قَالَتِ امْرَأَةُ عِمْرَانَ رَبِّ إِنِّي نَذَرْتُ لَكَ مَا فِي بَطْنِي مُحَرَّرًا فَتَقَبَّلْ مِنِّي إِنَّكَ أَنتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ… [7]
Чун зани Умрон гуфт: парвардигоро! Ончи дар шиками худ дорам, назри Ту кардам то озодшуда (аз кори дунё ва парастишгари Ту) бошад пас аз ман бипазир, ки худат шунаво ва доно ҳастӣ.
Ҳангоме ки инсон дорои мақому мансабе мешавад, бояд аз Худованд тақозо намуда ва дуо кунад, ки ӯро оқибат ба хайр гардонад. Ҳамчунон ки ҳазрати Юсуф (а) вақте ба мансаби Миср расид фармуд:
» رَبِّ قَدْ آتَيْتَنِي مِنَ الْمُلْكِ وَعَلَّمْتَنِي مِن تَأْوِيلِ الأَحَادِيثِ فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ أَنتَ وَلِيِّي فِي الدُّنُيَا وَالآخِرَةِ تَوَفَّنِي مُسْلِمًا وَأَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِي… [8]
Парвардигоро! Ту ба ман давлату мансаб додӣ ва аз таъбири хобҳо ба ман омӯхтӣ. Эй падидоварндаи осмонҳо ва замин танҳо Ту дар дунё ва охират мавлои манӣ маро мусулмон бимирон ва маро ба шойистагон мулҳақ фармо.
Ҳангоме ки мехоҳед барои волидайн дуо кунед барои онҳо беҳтарин дуо ин аст, ки аз Худованд барои онҳо талаби раҳмату мағфират намоед:
» و قل ربّ ارحمهما کما ربّیانی صغیراٌ … [9]
Замоне ки инсон дучори гуноҳу исён мешавад ва дар масири бандагии илоҳӣ ба бероҳа мелағзад, бояд аз Худованд дархост намояд то ӯро бибахшад ва азоб нанамояд:
» رَبَّنَا لاَ تُؤَاخِذْنَا إِن نَّسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا رَبَّنَا وَلاَ تَحْمِلْ عَلَيْنَا إِصْرًا كَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِنَا رَبَّنَا وَلاَ تُحَمِّلْنَا مَا لاَ طَاقَةَ لَنَا بِهِ وَاعْفُ عَنَّا وَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَآ أَنتَ مَوْلاَنَا فَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ… [10]
Ҳамчунин инсон вакте ба зиёрати хонаи Худо мушарраф мешавад, бояд баъд аз маросими Ҳаҷ аз Худованд хайри дунёву охиратро талаб намояд:
» فَإِذَا قَضَيْتُم مَّنَاسِكَكُمْ فَاذْكُرُواْ اللّهَ كَذِكْرِكُمْ آبَاءكُمْ أَوْ أَشَدَّ ذِكْرًا فَمِنَ النَّاسِ مَن يَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا وَمَا لَهُ فِي الآخِرَةِ مِنْ خَلاَقٍ [11]
Ҳангоме ки инсон барои хондани намози шаб тавфиқ пайдо намуда ва нисфи шаб ах хоб бедор мешавад, бояд аз Худованд бихоҳад то тариқаи саҳеҳи ворид шудан ба анҷоми кор ва бо муваффақият аз он хориҷ шуданро бифаҳмонад.
» ومن اللّیل فتهجّد نافلة لک … و قل ربّ ادخلنی مدخل صدقِ و اخرجنی مخرج صدق «.
Вақте ҳазрати Закариё (а) дид, ки Худованд ба ҳамсари Умрон (а) фарзанде иноят ва марҳамат намуда аст, ва ризқу рӯзии Марям (с) аз ғайб ба ӯ мерасад, аз Худованд дархост кард то ба ӯ фарзанди поку тайибе марҳамат кунад:
» إِذْ قَالَتِ امْرَأَةُ عِمْرَانَ رَبِّ إِنِّي نَذَرْتُ لَكَ مَا فِي بَطْنِي مُحَرَّرًا فَتَقَبَّلْ مِنِّي إِنَّكَ أَنتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ ﴿۳۵﴾
فَلَمَّا وَضَعَتْهَا قَالَتْ رَبِّ إِنِّي وَضَعْتُهَا أُنثَى وَاللّهُ أَعْلَمُ بِمَا وَضَعَتْ وَلَيْسَ الذَّكَرُ كَالأُنثَى وَإِنِّي سَمَّيْتُهَا مَرْيَمَ وِإِنِّي أُعِيذُهَا بِكَ وَذُرِّيَّتَهَا مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ ﴿۳۶﴾
فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَأَنبَتَهَا نَبَاتًا حَسَنًا وَكَفَّلَهَا زَكَرِيَّا كُلَّمَا دَخَلَ عَلَيْهَا زَكَرِيَّا الْمِحْرَابَ وَجَدَ عِندَهَا رِزْقًا قَالَ يَا مَرْيَمُ أَنَّى لَكِ هَذَا قَالَتْ هُوَ مِنْ عِندِ اللّهِ إنَّ اللّهَ يَرْزُقُ مَن يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ ﴿۳۷﴾
هُنَالِكَ دَعَا زَكَرِيَّا رَبَّهُ قَالَ رَبِّ هَبْ لِي مِن لَّدُنْكَ ذُرِّيَّةً طَيِّبَةً إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعَاء ﴿۳۸﴾ …[12]
Сайидолими СИРОҶ
Ёсин
[1] Сураи Оли Умрон, ояи 147
[2] Сураи Шуъаро, ояи 169
[3] Сураи Юсуф, ояи 33
[4] Сураи Бақара, ояи 250
[5] Сураи Тоҳо, ояи 25
[6] Сураи Бақара, ояи 127
[7] Сураи Оли Умрон, ояи 35
[8] Сураи Юсуф, ояи 101
[9] Сураи Исро, ояи 24
[10] Сураи Бақара, ояи 286
[11] Сураи Бақара, ояи 200 ва 201
[12] Сураи Оли Умрон, ояи 35 то 38