ҲУКМИ ПӮШИШ НАЗДИ МАҲОРИМ

Баъд аз инки Худованди Мутаол дар сураи Нур андозаи пӯшишро (яъне пӯшидани зебоиҳои ҷисмӣ ва зинатҳои пинҳонро мушаххас ва маълум кард ва шева ва тарзи пӯшидани рӯсариро ислоҳ намуд, дар мавриди ҳукми пӯшиш дар назди маҳорим мефармояд:

>…وَلاَ يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى‏ جُيُوبِهِنَّ وَلاَ يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ  آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ أَوِ  التَّابِعِينَ غَيْرِ أُولِي الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلَى‏ عَوْرَاتِ النِّسَاءِ…<. [1]

(….ва зинати худро ошкор насозанд, магар барои шавҳаронашон ё падаронашон ёпадари шавҳаронашон ё писаронашон ё писарони ҳамсаронашон ё бародаронашон ё писарони бародаронашон ё писарони хоҳаронашон ё занони ҳамдинашон ё бардагонашон (канизонашон) ё ашхоси сафиҳ, ки тамоюл ва ҳавас ба зан надоранд ё кӯдаконе, ки аз корҳои ҷинсии марбут ба занон огоҳ нестанд.…)

 Дар инҷо равшан аст, ки манзур ва мақсад зинатҳои пинҳоне аст, ки дар мавриди онҳо соҳиби  тафсири Кашшоф менависад: “Зинатҳои ботин (пинҳонӣ) мисли даст ва бозубанд, гарданбанд, тоҷ, камарбанд ва гушвора, ки бояд пӯшонида шаванд, магар касоне, ки дар ин оят истисно шудааст.[2]

Дар ривояте Имом Содиқ(а) фармуданд:

«…اَلقَلاَئِدُ وَالقِرطَةُ وَالدُّّمالِيجُ وَ الخلاخيلُ.» [3]

(…Зинатҳои пинҳон, гарданбанд, гушвора, дастмона ва халхол, ки ба пой мебанданд мебошад.)

Дар ин мақом занон метавонанд ҳиҷоби худро бардоранд ва зинати пинҳонии худро ошкор созанд. Албатта бисёр равшан ва пур возеҳ аст, ки пӯшиши авратро дар ибтидои оят комилан воҷиб кард, магар барои ҳамсар, ки далели дигаре онро аз зинатҳои махсуси шавҳар қарор додааст. Бинобар ин ҳиҷоб ва пӯшиш (ба ҷуз аврат) дар баробари маҳорим воҷиб нест.

Маҳорим чӣ касоне ҳастанд?

Қуръони Карим баъд аз ин ки амр ба пӯшиш намуд, ҳукми пӯшишро дар баробари баъзе аз касоне истисно менамояд ва аснофи онро дар идомаи сураи Нур ояти 31 ном мебарад, то барои занон маълум бошад, ки дар муқобили чӣ касоне озод ва дар баробари чӣ афорде бояд зебоӣ ва зинати худро бепӯшонанд.

1)                                                                                                                                                                                                                                                            Шавҳаронашон: <لِبُعُولَتِهِنَّ >

2)                                                                                                                                                                                                                                                            Ё падаронашон (ки дарбар дорад падар, бобокалони падарӣ ба боло ва бобокалони модарӣ ба боло:  <أَوْ  آبَائِهِنَّ >

3)                                                                                                                                                                                                                                                            Ё Падар шавҳаронашон:  <أَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ >

4)                                                                                                                                                                                                                                                            Ё писаронашон (ки шомили фарзандони бе восита ва фарзандони писар ва духтар, набера мешавад):< أَوْ أَبْنَائِهِنَّ >

5)                                                                                                                                                                                                                                                             Писарони ҳамсаронашон (яъне агар шавҳар аз ҳамсари дигар писароне дорад онҳо ба зани падар маҳрам ҳастанд.):             

      < أَوْ أَبْنَاءِ بُعُولَتِهِنَّ >  

6)                                                                                                                                                                                                                                                            Ё бародаронашон:< أَوْ إِخْوَانِهِنَّ >  

7)                                                                                                                                                                                                                                                            Ё писарони бародаронашон: <  أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ>

8)                                                                                                                                                                                                                                                            Ё писарони хоҳаронашон:< أَوْ بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ >  

9)                                                                                                                                                                                                                                                            Ё занони ҳам кешашон: <أَوْ نِسَائِهِنَّ >  

10)                                                                                                                                                                                                                                                        Ёбардагонашон (канизонашон):                                                 < أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ >

11)                                                                                                                                                                                                                                                         Ё афроди сафеҳ ,ки тамоюл ба зан надоранд: < أَوِ  التَّابِعِينَ غَيْرِ أُولِي الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ >

12)                                                                                                                                                                                                                                                        Ё кӯдаконе, ки аз  корҳои зану шавҳарӣ огоҳӣ надоранд: ^[4] < أَوِ الطِّفْلِ الَّذِينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلَى‏ عَوْرَاتِ النِّسَاءِ>

Маҳорими мардон:

1)                                                                                                                                                                                                                                                            Модар ва модарбузург (чи модари падар ё модари модар) ҳарчи боло раванд.

2)                                                                                                                                                                                                                                                            Духтар ва набераҳо ва натиҷаҳои духтарӣ монанди духтари духтар, духтари духтари духтар

3)                                                                                                                                                                                                                                                            Хоҳар

4)                                                                                                                                                                                                                                                            Духтари бародар ва набераҳои ӯ ва духтари писар ва набераҳои ӯ

5)                                                                                                                                                                                                                                                            Духтари хоҳар ва набераҳои ӯ

6)                                                                                                                                                                                                                                                            Амма, ки шомили аммаи падар ва аммаи модар мешавад.

7)                                                                                                                                                                                                                                                            Хола, ки шомили холаи падар ва холаи модар ҳам мешавад.

Маҳорими занон:

1)                                                                                                                                                                                                                                                Падар ва падаркалон (чи падари падар чи падари модар) ҳарчи боло раванд

2)                                                                                                                                                                                                                                                        Писар ва набераҳо ва натиҷаи писарӣ (монанди писари писар, писари писари писар)

3)                                                                                                                                                                                                                                                            Бародар

4)                                                                                                                                                                                                                                                            Писари бародар ва набераҳои ӯ ва писари духтар ва набераҳои ӯ

5)                                                                                                                                                                                                                                                            Писари хоҳар ва набераҳои ӯ

6)                                                                                                                                                                                                                                                            Амакӣ, ки шомили амаки падар ва амаки модар мешавад

7)                                                                                                                                                                                                                                                            Тағоӣ, ки шомили тағоии падар ва тағоии модар мешавад

Ё ба василаи ризоъ маҳраманд: касоне, ки аз роҳи ширхорагӣ бо онҳо маҳрамият ба вуҷуд меояд, ки шароити хоссе дорад.

  Ҳукми пӯшиши занони пир ва солхӯрда

Яке дигар аз истисноти пӯшиш дар мавриди занони пир ва солхӯрда аст. Қуръони Карим ба занони пир иҷоза медиҳад, ки беқасди табарруҷ ва худнамоӣ, либосҳои рӯи худро мисли чодарро дар муқобили номаҳрам бардоранд, вале дар ниҳоят мегӯянд: Агар иффат биварзанд, яъне либосҳои мисли чодарро нагиранд, беҳтар аст.

Худованди Мутаол дар сураи Нур мефармояд:

>وَالْقَوَاعِدُ مِنَ النِّسَاءِ  اللَّاتِي لاَ يَرْجُونَ نِكَاحاً فَلَيْسَ عَلَيْهِنَ جُنَاحٌ أَن يَضَعْنَ  ثِيَابَهُنَّ غَيْرَ مُتَبَرِّجَاتٍ بِزِينَةٍ وَأَن يَسْتَعْفِفْنَ خَيْرٌ  لَهُنَّ…<

“Ва занони аз кор афтодае, ки умед ба издивоҷ надоранд, гуноҳе бар онҳо нест, ки либосҳои (рӯин) болои худро бар замин бигузоранд, ба шарти инки дар баробари мардум худороӣ накунанд ва агар худро бипӯшонанд барои онҳо беҳтар аст.”

Аз ин оят истифода мешавад, занони пир ва солхӯрда, ки умеди издивоҷ надоранд ва барои ҳамеша одати моҳиёна аз онҳо қатъ шуда ва аз фарзанд овардан ноумеданд ва иштиёқе барои заношӯӣ надоранд. Дар мавзӯи пӯшиш ба андозаи занони ҷавон вазифа надоранд ва дар мавзӯи пӯшиши онҳо осон гирифта шудааст. Чун шаҳвати дигаронро таҳрик намекунанд.

 Дар тафсири «والقواعد من النساء»(Қавоид минан Нисо) омадааст: “Занони пир ва солхӯрда касоне ҳастанд, ки даврони одати моҳиёнаи онҳо ба поён расидааст.  Ба ҳадди нозоӣ расидаанд ва кашиши ҷинсиро комилан аз даст додаанд. Ва касе барои издивоҷ бо онҳо майл надорад.”[5]

Дар саҳеҳаи Ҳариз ибни Абдуллоҳ мехонем, ки Имом Содиқ(а) дар пайванд бо ояти мавриди баҳси он (يضَعن ثِيابَهُنَّ) фармуданд:

قال: «الجلباب و الخمار إذا کانت المرأة مسنّةً.»[6]

“Зан дар сурате, ки солхӯрда бошад, метавонад рӯпӯш ва рӯсарии худро бардорад.” Ва дар саҳеҳаи дигаре аз Аҳмад ибни Муҳаммад ибни Абинасри Базантӣ низ мехонем:

«عن الرضا(ع) قال: سألته عن الرجال: يحلّ له أن ينظر إلي شعر أخت امرأته؟ فقال: لا إلاّ أن تکون من القواعد…»[7]

“Аз Имом Ризо(а) ривоят шудааст: Оё барои мард ҳалол аст ба мӯи хоҳари зани худ бингарад? Фармуд: На, магар онки аз занони пир ва солхӯрда бошад.”

Аз ин ривоёт ба даст меояд, ки бар занони солхӯрда ки умед ва майл ба издивоҷ надоранд ва нигаристан ба онҳо, сабаби таҳрик ва бедор кардани шаҳват намешавад, гуноҳе нест, ки рӯпӯш ва рӯсарии худро бардоранд ва дар баробари номаҳрамон бо сар ва сурати ошкор зоҳир ва ҳозир шаванд. Албатта набояд аз ин кор қасдашон худнамоӣ ва ошкор кардани зинат ва зебоӣ бошад. Аммо беҳтар аст монанди  занони дигар, бепӯшиши зоҳир ва ҳозир нашаванд.

Ҳиҷоб ва посух ба шубаҳоти он, Аббос Раҳматуллоҳи Ҳисорӣ.